1- پژوهشگر دکتری رشتۀ پژوهش هنر، دانشکدۀ علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر ایران.
2- دانشیار، گروه پژوهش هنر؛ دانشکدۀ علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر ایران. ، szavieh@art.ac.ir
چکیده: (72 مشاهده)
در ارزیابی، نقد و یا حتی بیان ذوق و تمجید یک اثر هنری همواره خلاقیت نقش پر رنگ و ویژهای دارد. اهمیت این موضوع به اندازهای است که میتوان اذعان نمود هر جا سخن از هنر به میان میآید، خلاقیت بخشی جدایی ناپذیر در مباحث هنر است. همچنین خلاقیت در حوزههای دیگر به عنوان مقولهای در خورِ نگرش محسوب می شود؛ اما در حوزۀ هنر، در سطوح بالاتری قابل مشاهده بوده و از این رو شایستۀ پرورش و توجه بیشتری است. پیش زمینۀ پرورش خلاقیت، شناسایی مؤلفهها و معیارهایی در جهت سنجش آن است. مناسبترین بستر جهت دستیابی به چنین مؤلفههایی، مطالعات و پژوهشهایی است که صاحبنظران این حوزه در دهههای مختلف بیان کردهاند. از این جهت پژوهش حاضر با هدف بررسی ماهیت چندوجهی خلاقیت هنری به شناسایی مؤلفههای اصلی مؤثر بر آن میپردازد که در این زمینه از دیدگاههای صاحبنظران مختلف روانشناسی، هنر و علوم شناختی بهره میگیرد. روش پژوهش حاضر کیفی بوده و از استدلال استقرایی سود میبرد. دادههای مورد نیاز تحقیق با استفاده از بررسی اسنادی به عنوان یکی از تکنیکهای مطالعات کتابخانهای، گردآوری شده و چگونگی تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز بر مبنای تحلیل محتوای ویژگیهای عینی و با استفاده از نرمافزار MAXQda صورت پذیرفته است. در ادامه مؤلفهها و زیرمقولهها، سازماندهی و طبقهبندی شدهاند. در نهایت مؤلفهها در دو بخش ویژگیهای فردی و پیرامونی دستهبندی گردید. در مقولۀ فردی، ابعاد مهارت فردی، تواناییهای اکتشافی، عوامل روانشناختی پایه و مشخصههای دوگانۀ شخصیتی، در کنار شانسِ برتریهای ژنتیکی و هوش از عوامل فردی به حساب میآیند و در بخش ویژگیهای پیرامونی، عواملی چون محیط اجتماعی و فرهنگی و محدودیتهای آن، محیط فیزیکی و کارکردی و حوزۀ فعالیت طبقهبندی شده است.
شمارهی مقاله: 7
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
روانشناسي و هنر