دوره 14، شماره 28 - ( 4-1403 )
جلد 14 شماره 28 صفحات 31-15 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bashtani M S, Moridi M R, Kamrani B. Heterotopia in the Neo-Qajarist works of contemporary Iranian artists. SciJPH 2024; 14 (28) :15-31
URL: http://ph.aui.ac.ir/article-1-1341-fa.html
URL: http://ph.aui.ac.ir/article-1-1341-fa.html
باشتنی مرضیه السادات، مریدی محمدرضا، کامرانی بهنام. هتروتوپیا در آثار نوقاجارگرای هنرمندان معاصر ایران. دوفصلنامه علمی پژوهش هنر. 1403; 14 (28) :15-31
1- دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر، تهران. ، marziyeh.bashtani@yahoo.com
2- دانشیار، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر، تهران.
3- استادیار، دانشکده هنرهای تجسمی، تهران.
2- دانشیار، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر، تهران.
3- استادیار، دانشکده هنرهای تجسمی، تهران.
چکیده: (2380 مشاهده)
برای هنرمندان، تاریخ مجموعه‌ای از مستندات ثابت و روایت‌های خطی از رویدادها نیست، بلکه همچون متنی برای بازخوانی و بازتفسیر است. هنرمندان معاصر ایران در آثارشان بارها به تاریخ ارجاع داده‌اند؛ به‌ویژه اینکه شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی و خاطره‌های جمعی دوره قاجار را دست‌مایه خلق آثار خود کرده‌اند. چراکه دوره قاجار، آستانه مواجهه ایران با تجدد و شکاف در هویت‌های سنتی و آغاز شکل‌گیری هویت مدرن بود. در مقاله حاضر، هنرمندانی که در آثارشان به بازتفسیر مضامین و نقوش دوران قاجار در بستری معاصر پرداخته‌اند، "نوقاجارگرا" خوانده شده‌اند. پرسش مقاله حاضر حول این محور قرار دارد؛ این هنرمندان با درهم‌شکستن و دست‌کاری نشانه‌های شناخته‌شده دوران قاجار و بازسازی بریکولاژگونه از نشانه‌های قاجاری، به تضادهای بیرون و درون دوره قاجار و درواقع مواجهه ایران با تجدد، پرداخته‌اند. آن‌ها در آثارشان فضایی پرچالش و پرتنش را تصویر کرده‌اند که به تعبیر میشل فوکو، می‌توان آن‌ها را آثار هتروتوپیک دانست. هتروتوپیا اشاره به فضاهای بحرانی، مخدوش، ناآرام و گاه وارونه می‌کند که تداوم و هنجارمندی فضاهای معمول و شناخته‌شده را مختل می‌کنند. فضای هتروتوپیک اغلب زمان‌پریش است و عناصر و نشانه‌هایی از گذشته را با نشانه‌هایی از زمان حال سرِ هم بندی می‌کند تا تزلزل هویت‌های معاصر و ناپایداری و سیالیت تجربه‌های مدرن را نشان دهد. بر این مبنا، در مقاله حاضر این پرسش دنبال شده است که چه ویژگی‌های هتروتوپیایی در هنر نوقاجارگرا وجود دارد؟ هنرمندان معاصر چگونه با دست‌کاری و بازسازی نشانه‌ها و خاطره‌های جمعی دوره قاجار، به بازخوانی تاریخ تجدد در ایران پرداخته‌اند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، ابتدا به مؤلفه‌های هتروتوپیا از دیدگاه میشل فوکو پرداخته، سپس با روش‌شناسی تحلیل تفسیری به بررسی مجموعه آثار برخی از هنرمندان معاصر پرداخته شده است. نتایج نشان داد چگونه هنرمندان با ویژگی‌هایی همچون گسست مکانی و زمانی، ارتباط دیالکتیکی با گذشته، مجاورت و هم‌پوشانی تناقض‌ها، خلق فضاهای استعاری، دست‌کاری انتقادی نشانه‌ها، و سیالیت و گشودگی در تفسیر، فضایی هتروتوپیک در آثار نوقاجارگرا خلق کرده‌اند. در این آثار، هنرمندان نوقاجارگرا با سرِ هم بندیِ مجدد از گذشته و دست‌کاری هویت تاریخی، نوعی طعنه و آیرونی نقادانه به پریشانی در هویت معاصر ایران وارد می‌سازند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهاي تجسمي
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
