دوفصلنامه علمی پژوهش هنر

در پژوهش‌های انجام شده در ارتباط با موضوع دیوارنگاره بوم‌پارچه، برخی از محققان این آثار را در گروه نقاشی روی کرباس قرار می‌دهند و پژوهشگرانی نیز این آثار را در زمره دیوارنگاره‌ها می‌شناسند، درصورتی‌که این آثار، در‌واقع ترکیبی از نقاشی روی کرباس و دیوارنگاره است. همچنین سیر تحول و پیدایش این آثار به‌صورت ویژه مورد مطالعه قرار نگرفته و در رابطه با آن بحثی به میان نیامده است؛ بنابراین شناخت کافی در این حوزه وجود ندارد. برای شناخت بهتر این‌گونه از دیوارنگاره‌ها در ایران، بهتر است مقایسه‌ای بین این آثار و آثار مشابه در اروپا انجام پذیرد. چیستی و چگونگی شباهت‌ها و تفاوت‌های سیر تحول و پیدایش دیوارنگاره‌های ‌بوم‌پارچه در ایران و اروپا از سؤالات اصلی این پژوهش است. هدف از نگارش این مقاله، آشکار ساختن شباهت‌ها و تفاوت‌هایی است که در نحوه و مراحل به وجود آمدن و همچنین شکل اجرای دیوارنگاره‌های ‌بوم‌پارچه در ایران و اروپا وجود دارد. برای رسیدن به این مهم تلاش نگارندگان بر آن بوده تا با معرفی منتخبی از دیوارنگاره‌های ‌بوم‌پارچه در ایران و اروپا، به ارتباط فنی و تکاملی نقاشی روی تخته چوبی، کرباس و همچنین دیوارنگاره دست یابند و سپس مقایسه صورت پذیرد. داده‌های پژوهش حاضر در یک بررسی کتابخانه‌ای و مطالعه میدانی گردآوری شده‌اند و در جهت پاسخ‌گویی به پرسش بیان‌شده، این پژوهش با روشی تحلیلی - تطبیقی سامان یافته است. یافته‌های تطبیقی بیانگر آن است که دیوارنگاره‌های ‌بوم‌پارچه اروپا از نظر روش اجرا، مواد و مصالح، مراحل اجرا و شکل نهایی آثار، بسیار شبیه به هم است و درواقع به‌عنوان یک شیوه خاص دیوارنگاره موردپذیرش هنرمندان قرار گرفته است؛ ولی آثار موجود در ایران (که تعدادی از آنها در اروپا اجرا شده) از نظر روش اجرا، مواد و مصالح، مراحل اجرا، موضوع نقاشی‌ها و شکل نهایی آثار، متنوع است و به‌عنوان یک شیوه خاص دیوارنگاره شناخته نشده است.