BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
URL: http://ph.aui.ac.ir/article-1-1174-fa.html
2- سازمان میراث فرهنگی
در عصر قاجار، مبلمان در معنای بسیط و نه صرفاً تداعی امروزی آن، نقش مهمی در فراهم آوردن آسودگی مردم داشت. به‌دلیل حضور گسترده منسوجات در این کاربرد، هدف مقاله پیش‌رو، بررسی طرح و نقش انواع پارچه‌های مورداستفاده در این مصداق است. جهت دستیابی به این هدف، با شناسایی مبلمان قاجاری، چگونگی کاربرد پارچه در آن‌ها مورد واکاوی قرار گرفته است. بنابراین، پرسش این است: در فضای نشیمن و استراحت منازل عصر قاجار، انواع مبلمان در چه قالبی تعریف می‌شود و پارچه‌های کاربردی در ساخت، تکمیل و تزیین آن‌ها از نظر طرح و نقش چگونه است؟ این پژوهش با رویکرد تاریخی و روش توصیفی ـ تحلیلی شکل گرفته است. نتیجه گردآوری و تحلیل داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای، با غور در اسناد تاریخی، ازجمله سفرنامه‌ها، نمونه پارچه‌های به‌جامانده و تصاویر مشتمل بر نقاشی و عکس، نشان داد که اصلی‌ترین مبلمان این عهد با کاربری منسوجات، مشتمل بر شکل‌های متحرک است و به‌صورت انواع جداره‌ای نرم (رختخواب‌پیچ، مخده، متکا، بالش، تشک، لحاف و پتو)، جداره‌ای سخت (میز، صندلی، کرسی) و کف‌پوش (روفرشی و سفره به وقت پذیرایی) معنی پیدا می‌کند. منسوجات کاربردی در مبلمان جداره‌ای نرم، به غیر از اقسام بدون طرح و نقش، واگیره‌ای، محرمات، قابی و افشان بود. در مبلمان جداره‌ای سخت، صور ترنج‌دار و واگیره‌ای غالب می‌نمود؛ هرچند انواع افشان و محرمات نیز به‌عنوان رومیزی استفاده داشت. درنهایت طرح‌های محرمات و ترنج‌دار به‌ترتیب برای روفرشی و سفره از رواج برخوردار بود. در تمام این موارد، نقش گیاهی پیشتاز میدان رقابت می‌نمود. البته طرح‌های محرمات و قابیِ بدون نقش نیز وجود داشت و گاه صور هندسی به تبعیت از شیوه نقش‌اندازی (چشمه‌دوزی) بر پارچه ظاهر می‌شد. درمجموع مشخص شد که برخی از انواع طرح‌های نه‌گانه پارچه‌های سنتی در ساخت مبلمان قاجاری دخیل نبوده‌اند و برخی دیگر مشتمل بر افشان، ترنج‌دار، واگیره‌ای، محرمات و قابی مورد بهره‌برداری بیشتر قرار گرفته بودند.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
