دوفصلنامه علمی پژوهش هنر

پوشاک از مهم‌ترین شاخصه‌های فرهنگ جوامع است که نقش کلیدی در تاریخ تمدن آنها ایفا می‌نماید. از آنجایی که حکومت تیموری از دوره‌های پراهمیت در اعتلای فرهنگ و هنر ایران است و اطلاعات به‌دست‌آمده از پوشاک این دوره مختص به چند نمونه پارچه مکشوفه در قبرهای مربوط به این دوره هستند، لذا شناخت دقیق مؤلفه‌های پوشاک این دوره دارای اهمیت است. از طرفی تنوع پوشاک این دوره، جهت شناخت جنبه‌های پنهان تاریخ پوشاک و ارتباط آن با طبقات اجتماعی در تمدن ایران نیز امری ضروری قلمداد می‌شود؛ موضوعی که بر اساس مطالعات قبلی جای خالی آن مشهود است. بنابراین با هدف شناسایی رابطه طبقات اجتماعی با طرح و رنگ پوشاک، در دوره تیموری از نگاره‌های کمال‌الدین‌ بهزاد استفاده شد؛ آثاری که نگرشی ویژه به انسان و رویکردی واقع‌گرایانه در نمایش موضوعات آنها کاملاً هویدا است. بدین منظور، طرح و رنگ پوشاک به‌عنوان شاخص کدگذاری اصلی در این پژوهش کیفی لحاظ شد و دسته‌بندی تفکیکی آن بر اساس تقسیم‌بندی سرپوش، تن‌پوش و پاپوش مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین، تعداد 11 نگاره به‌عنوان حجم نمونه به صورت هدفمند انتخاب شده است و تنوع موضوعی و تعدد پیکره‌های انسانی، عامل تعیین‌کننده در انتخاب نمونه‌ها بود. روش گردآوری اطلاعات نیز بر اساس شیوه کتابخانه‌ای، اسنادی و منابع اینترنتی و با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی صورتگر صورت گرفته است که بر اساس دو گونه منبع مطالعاتی یعنی منابع مکتوب و منابع تصویری انجام شد. در نهایت، نتایج حاصله بیانگر آن است که پوشاک در دوران تیموری دارای تنوع طرح و رنگ در لباس مردان و زنان است و ارتباط مستقیمی با طبقات اجتماعی دارد.