، مطهره سیفی2
2- کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا
داستان اصحاب کهف که در متون تاریخی و تفسیری ادیان آمده، همواره موضوعی برای هنرمندان دوره‌های گوناگون برای به تصویر کشیدن بوده است. این متون و نگاره‌ها از هم تأثیر گرفته‌اند، بنابراین بررسی این روابط و تأثیرپذیری، نحوه خلق هویت‌های جدید در بیان و کیفیات تصویری در موضوعی مشترک را نشان می‌دهد. در این راستا بیش متنیت ژرار ژنت (1930_2018م) که به تأثیر و ارتباط میان متن‌ها می‌پردازد، روابط متون را در دو دسته تراگونگی و همانگونگی بررسی می‌کند. نگاره اصحاب کهف در فالنامه طهماسبی(967_962 ق) نیز متأثر از پیش‌متن‌های کلامی و تصویری گوناگون است و اغلب مضامین آن اسلامی است. هدف اصلی پژوهش بررسی بیش‌متنیت مورد نظر ژنت در نگاره اصحاب کهف در فالنامه طهماسبی و هدف فرعی بررسی پیش‌متن‌های درون‌نشانه‌ای و برون‌نشانه‌ای این نگاره است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالات است که روابط بیش‌متنیت نگاره اصحاب کهف در فالنامه طهماسبی با آرای ژنت چگونه است؟ پیش‌متن‌های درون نشانه‌ای و برون نشانه‌ای این نگاره کدامند؟ پژوهش به شیوه کیفی و تطبیقی– تحلیلی انجام می‌گیرد و روش جمع‌آوری مطالب به شیوه کتابخانه‌ای، مشاهده و استفاده از منابع اینترنتی است. در نهایت این نتایج حاصل شد که نگاره اصحاب کهف فالنامه به عنوان بیش‌متن برگرفته از چند پیش‌متن بینانشانه‌ای، ترکیبی است و نسبت به پیش‌متن‌های تصویری خود (نگاره دوره ایلخانی و نگاره مسیحی) تراگونگی جایگشتی صوری دارد. این نگاره در بیان مفاهیم اسلامی بیش‌تر به قرآن پایبند است و برگرفتگی صوری از تفکرات اسلامی صوفیان را نشان می‌دهد. همچنین به دلیل بهره بردن از کهن‌الگوهایی چون غار دوار، دایره، رحم مادر در بیان حصن و امان و تولد دوباره و رستاخیر مقلد صرف نبوده و بیش متنی برای این داستان چندفرهنگی شده است.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
