جستجو در مقالات منتشر شده


۱۱ نتیجه برای سفال

میثم براری، مهرنوش شفیعی، سمیرا آقاداودجلفایی،
سال ۶، شماره ۱۲ - ( ۱۰-۱۳۹۵ )
چکیده

مراکز مهم سفالگری در ایران سده‌های ۴ و ۵ ه.ق. بوده و آثار سفالین تولیدشده در آن از نظر شیوه ساخت و نقوش به‌کاررفته جایگاه منحصربه‌فردی را داراست؛ متأسفانه از سوی پژوهشگران بومی و غیربومی موردتوجه درخور قرار نگرفته است. مطالعه و تشریح یکی از ابعاد مطالعاتی این سفالینه‌ها، ویژگی‌های تجسمی و بصری آن، در این تحقیق مدنظر است. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و یافته‌اندوزی از طریق کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته‌‌است. نظر به اینکه سفال‌ساری آن‌گونه که باید شناخته و معرفی نشده‌است، ٌسؤال‌ این‌است که دلیل تحلیل ساختاری سفال‌ساری که آن‌را نسبت به سایرین متمایز می‌کند، چیست؟ هدف کاربردی این مقاله، گونه‌شناسی و تحلیل سفال‌ساری در دو قرن۴ و۵ ه.ق. با نگاهی به روش ساخت، طراحی و نقش این سفالینه‌‌هاست. نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان می‌دهد که در قرون ۴ و ۵ ه.ق. شاهد سبکی‌خاص در سفالگری منطقه، باعنوان سفالینه‌های رنگارنگ با لعاب‌گلی روی زمینه‌سفید هستیم که محققین آن را سفال‌ساری می‌نامند. از نظر فرمی، غالب آثار بشقاب و کاسه است که با لعاب‌شفاف پوشش داده‌شده‌اند و بیشتر نقش‌ها را به‌ترتیب پرندگان و سپس چهارپایان تشکیل داده که با دیگر نقوش‌گیاهی و تجریدی همراه‌شده‌اند.


نجمه نوری،
سال ۷، شماره ۱۴ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده

مجموعه مؤسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد تهران شامل نفیس‌ترین مجموعه‌های هنری در بخش‌های جداگانه است.خزانه سفال یکی از بخش‌های این موزه است. مجموعه مذکور یکی از کم‌نظیرترین مجموعه‌های موجود در کشور است. در این مجموعه ظروف سفالی بسیاری وجود دارد که مراکز ساخت و تاریخ ساخت آنها به درستی روشن نیست. در این پژوهش شِش نمونه از ظروف سفالی گِلابه‌ای منقوش رنگارنگ روی زمینه سفید واقع در خزانه‌ موزه بنیاد تهران با سایر ظروف سفالی مجموعه‌‌های داخل و خارج کشور که مربوط به دوره اسلامی بوده و از کاوش‌های علمی به دست آمده، مقایسه و تاریخ گذاری شده است. اشیای موردنظر نگهداری شده در این مجموعه از حفاری‌های غیرمجاز به دست آمده و تا کنون هیچ‌گونه پژوهشی بر روی این ظروف انجام نشده است. روش این پژوهش توصیفی - تاریخی است. در آغاز، این ظروف بازشناسی، عکاسی و طراحی شده و با انجام مطالعات کتابخانه‌ای و مراجعه به سایت موزه‌های خارجی و داخلی تاریخ​گذاری شده است. عمده‌ترین نقوش به‌کاررفته بر روی این ظروف شامل شبه کتیبه‌های کوفی، گل‌های انتزاعی، درخت سرو مانند، نقش کبوتر و شانه‌به‌سر است. ترکیب‌‌های رنگی به‌کاررفته، ترکیب‌‌های سه‌تایی (قرمز، سیاه، سفید و قرمز، سیاه، سبز) و ترکیب‌‌های چهارتایی (قرمز، سیاه، سفید، سبز) است که ترکیب‌های چهارتایی (قرمز، سیاه، سفید، سبز) از ترکیب‌های رایج در ظروف موردمطالعه بوده است. همچنین این سفالینه‌ها از لحاظ فرمی شامل کاسه با بدنه کشیده و صاف و بشقاب تخت است

پرسش‌های اساسی اینها هستند که ظروف گِلابه‌ای منقوش رنگارنگ روی زمینه سفید واقع در خزانه‌ موزه بنیاد تهران مربوط به چه مقطع زمانی هستند و مراکز احتمالی ساخت این ظروف کجاست؟ نتایج نشانگر آن است که محل تولید این ظروف شمال و شمال شرق ایران بوده است و در طول سده‌های سوم تا پنجم هجری قمری تولید شده‌اند.


امیر نظری، ایمان زکریایی کرمانی، مهرنوش شفیعی سرارودی،
سال ۷، شماره ۱۴ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده

سفالگری در بلوچستان ایران به عنوان بخش وسیعی از استان سیستان و بلوچستان، دارای پیشینه‌ای پربار است. امروزه این هنر ارزشمند و بومی در معدود روستاها و مراکز سفالگری این سرزمین به شیوه‌ای سنتی در حال جریان است. این مقاله سعی دارد با مطالعه تطبیقی سفالگری در مراکزی چون روستاهای «کَلپورگان»، «کوهمیتَگ» و «هولَنچَکان» بلوچستان، به وجوه اشتراک، افتراق و شاخصه‌های مهم سفالگری این سرزمین بپردازد؛ با این هدف که با شناخت ویژگی‌های سفالینه‌ها، به وجود تشابهات و تفاوت‌های احتمالی هنر آنان پی برده و با در نظر گرفتن ارتباط فرهنگی بین این مراکز، زمینه

‌های تقویت ارزش‌های هویتی آنان را بیابد. از این رو به طرح این سؤالات پرداخته است: ۱- چه ارتباطی بین مراکز سفالگری بلوچستان شامل «کلپورگان»، «کوهمیتگ» و «هولنچکان» وجود دارد؟ ۲- شاخصه‌های سفالگری بومی و فعال مناطق روستایی بلوچستان کدام است؟

پژوهش پیش رو با استفاده از داده‌های گردآوری‌شده به صورت میدانی و کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد تطبیقی به ارزیابی و مقایسه تطبیقی این سه منطقه تولید سفال در بلوچستان پرداخته است. با بررسی‌های انجام‌شده در نهایت این نتیجه حاصل شد که میان سفالینه‌های مراکز سفالگری بلوچستان تطابقاتی وجود دارد؛، از جمله تشابهاتی در حوزه ساخت، فرم و نقش‌پردازی دیده می‌شود که نشأت گرفته از فرهنگ، سرزمین و جغرافیای مشترک قوم بلوچ است و در کنار آن وجود افتراق جزئی میان این سفالینه‌ها وجود دارد که ناشی از تفاوت‌های فردی سفالگران و شرایط طبیعی حاکم بر این مراکز است؛ بنابراین سفال این سه منطقه دارای روابط فرمی و محتوایی در ضمن ویژگی‌های منحصربه‌فرد هویتی است.


علی اصغر سلحشور،
سال ۷، شماره ۱۴ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده

سفال به عنوان فراوان

‌ترین داده‌ مادی در باستان‌شناسی محسوب می‌شود. باستان‌شناسان سفال را از جنبه‌های مختلفی چون گونه‌شناسی، موقعیت و ارتباط لایه‌نگارانه، لعاب، پوشش، بافت و ترکیب، نقوش و غیره مورد ارزیابی و مطالعه قرار داده‌اند، اما پرداختن به نقوش سفالی از جنبه‌ زیبایی‌شناسانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. عناصر زیبایی‌شناسانه و هارمونیکی چون تکرار، تقارن، تعادل، تناسب ،تمرکز، توازن و غیره بر روی سفال‌های پیش از تاریخ ایران به وفور دیده می‌شوند و بازگو کننده‌ این نکته‌ مهم هستند که بشر علاوه بر جنبه کاربردی سفال در زندگی روزمره، با نقوش مختلف هندسی، انسانی، گیاهی، حیوانی، موضوعی و نمادین که بر سفال‌ها ایجاد می‌کرده، سعی در ارضا کردن نیاز‌های زیبایی‌شناسانه خود بوده است. دوره نوسنگی شروع نقش‌اندازی بر روی سفال است که بیشتر نقوش، هندسی هستند، ولی در دوره مس - سنگی ما شاهد توسعه، تکامل و پیشرفت نقش‌اندازی روی سفال هستیم و انواع نقوش به زیبایی و ظرافت هرچه تمام‌تر روی ظروف سفالی محوطه‌های مختلف این دوره در ایران مشاهده می‌شود. در این تحقیق ضمن توجه به جنبه‌های بصری و زیبایی‌شناسانه نقوش روی سفال‌های پیش از تاریخ ایران، ارتباط میان انواع عناصر زیبایی‌شناسانه ، انواع نقوش روی سفال و کاربرد این عناصر در آنها مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که کاربرد عناصر زیبایی‌شناسانه مرتبط با ریاضیات هم‌زمان با پیشرفت جوامع پیش از تاریخ و تکامل اجتماعی انسان در دوره مس سنگی رو به پیچیدگی نهاده و این عناصر ظریف‌تر و زیبا‌تر خلق شده‌اند که نمود آنها استفاده از نقوش موضوعی و نمادین و بهره‌گیری از این عناصر به بهترین شکل ممکن هستند.

 


زهره مختاری، مهرنوش شفیعی سرارودی، بهاره تقوی نژاد،
سال ۸، شماره ۱۵ - ( ۶-۱۳۹۷ )
چکیده

از جمله سفال‌های با ارزش به‌یادگار‌مانده از میانه‌‌ تمدن اسلامی، ظروف معروف به مینایی می‌‌باشند که در سال‌های ۵۷۵ تا ۶۱۶ هجری قمری در میانه‌ تمدن اسلامی در اواخر سلجوقی و دوره‌ خوارزمشاهی در ایران تولید می‌‌شدند. نمونه‌‌های این‌‌گونه سفال‌‌ها در یافته‌‌های ری، کاشان، ساوه و در تعداد محدودی در شهرهای نیشابور و تبریز یافت شده است که نقوش و جای‌گیری آن در بستر این سفالینه‌ها، از نظر روابط بصری و خلاقیت بالای تصویری حائز اهمیت است. حال این سؤال مطرح است که سفال مینایی که سبکی متفاوت از سفالینه‌های قبل و بعد از خود دارد، چه ویژگی‌های بصری را از نظر نقش و ترکیب‌بندی دارا است؟ در نوشتار حاضر سعی بر آن است که این ظروف از منظر نقوش و ترکیب‌‌بندی موردواکاوی بصری قرار گیرد که منجر به معرفی، شناخت، دست‌یابی و کشف الگوهای رایج تناسباتی و ترکیبی و تبیین انواع طبقه‌بندی در ظروف مینایی خواهد شد. این پژوهش بر پایه‌ مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و سایت‌های معتبر علمی شکل‌ گرفته و به‌شیوه توصیفی_تحلیلی انجام‌ شده است که نتایج حاصل از تحقیق، نشانگر آن است که نقوش سفالینه‌های مینایی در قالب پنج گروه نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی، هندسی و نقوش نوشتاری تزیین شده‌اند و در شش نوع ترکیب‌‌بندی شاخص در بستر سفالینه‌های مینایی سامان‌ یافته‌اند. روح اصلی این تزیینات اسلامی بیشتر در طرح‌های هندسی، گیاهی و کتیبه‌‌نگاری بازتاب یافته است و طرح‌های انسانی و حیوانی متأثر و برگرفته از داستان‌‌های ادبی و تاریخی هم‌چون شاهنامه‌ فردوسی است.
اسماعیل نصری، حسام اصلانی،
سال ۹، شماره ۱۷ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده

فن و هنر سفالگری عصر قاجار به‌لحاظ شیوه­های ساخت، تزئین، طرح و نقش، دارای مؤلفه­ ها و شاخصه­ ها، وجوه افتراق و اشتراک فراوانی با دوران قبل از خود بوده که در مطالعات باستان­شناسی کمتر بدانها توجه و پرداخته شده است. مطالعه و بررسی ظروف سفالی دوره قاجار، افزون بر آشنایی با فرهنگ حاکم بر این دوره، شیوه­ های ساخت و تزئین به‌ویژه در خصوص نقوش به‌عنوان اصلی تزئینی در سفالینه ­ها را آشکار می­ سازد. از این‌رو، در مقاله پیش رو با مطالعه و بررسی تعدادی از سفالینه­ های عصر قاجار، شیوه­ های تزئین و نقوش بر روی ظروف سفالی بررسی می ­شوند. بر این اساس، هدف از این پژوهش، آشنایی با انواع نقوش به‌کار رفته در سفالینه­ های مورد مطالعه و در نهایت، طبقه­ بندی این نوع نقوش است. در این پژوهش، نتیجه جستجوها به روش میدانی با مراجعه به موزه ­های داخلی (رضا عباسی، موزه ملی ایران، موزه آبگینه و سفالینه های ایران) و جست­­جو در وب­سایت موزه­ های خارجی (ارمیتاژ، ویکتوریا و آلبرت)، به یافتن نوزده نمونه انجامید که بیشترین تعداد، از موزه آبگینه و سفالینه ­های ایران انتخاب شد. روش انجام این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ­ای و همچنین، بر بررسی میدانی استوار است. بدین معنا که ابتدا همه­ نمونه­ ها به‌صورت میدانی و اسنادی گردآوری شده، سپس معرفی، تحلیل و در جداول ترسیمی، نقوش تزئینی، ویژگی­ها و شاخص‌های خاص هر یک استخراج و تقسیم­ بندی شده­اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­ دهند سفالگری دوره قاجار در عین تأثیر­پذیری و تداوم سبک­ های سفال­سازی دوران قبل، به نوآوری ­هایی در زمینه نقوش دست یافته که مختص به این دوره بوده‌اند.
 
اکرم ابراهیم زاده، احمد صالحی کاخکی،
سال ۹، شماره ۱۷ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده

عصارخانه به‌عنوان یکی از مراکز صنعتی مهم در شهرهای بزرگ، از گذشته تا کنون، دارای ابعاد مختلفی است که در آن محیط کالبدی، ابزار و ادوات و دانش و علوم مرتبط با این صنعت، دست به دست هم داده تا محصولاتی از عصاره دانه ­های روغنی با چندین کاربرد تولید شوند. از آنجایی که تولید محصولات روغنی نیازمند زمان طولانی و نیروی کارآمد بوده و طی مراحلی طاقتفرسا حاصل می­شده است، بنابراین، محصولاتی ارزشمند و نیازمند شرایط و وسایل نگهداری مناسب بوده­اند. در این راستا، با توجه به نقش بسزایی که ظروف سفالی در عصارخانه­ها داشته‌اند، پژوهش پیش ­رو جهت پاسخ‌گویی به این سؤالات انجام گرفته است؛ ۱. ویژگی ظروف سفالی عصارخانه­ ها چیست؟ ۲. ظروف سفالی در عصارخانه­ ها چه نقش و کاربردی داشته‌اند؟ ۳. در طبقه‌بندی سفالینه­ ها، ظروف عصارخانه در کدام دسته قرار می­گیرند؟ پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی-تاریخی و با تکیه بر منابع مکتوب و مشاهده تعدادی عصارخانه در استان اصفهان، ضمن برشمردن ویژگی‌های ظروف عصارخانه­ ها به‌ویژه سفال‌ها و خمره­های بزرگ حمل و ذخیره روغن، اشاره­ای نیز به نمونه‌های مشابه این ظروف از گذشته تا کنون داشته است. نتیجه پژوهش چنین حاصل آمد که ظروف سفالی عصارخانه‌ها، دارای ویژگی­هایی همچون نوع متفاوت لعاب، شکل و اندازه و خصوصاً کاربردهای متنوع در قسمت‌های مختلف عصارخانه هستند؛ به‌گونه‌ای که برخی جهت روغن ­گیری، داخل زمین و برخی جهت نگهداری، درون دیوارها جای­گذاری می‌شده و برخی، ظروف ذخیره و حمل روغن بوده‌اند. بنابراین این ظروف، نوع خاصی از ظروف سفالی بوده که فقط برای مجموعه ­های کارگاهی تولید می‌شده و می­توانند به‌عنوان سفالینه‌های محلی برای مجموعه‌های کارگاهی معرفی شوند.
زهره مختاری، بهاره تقوی نژاد،
سال ۱۰، شماره ۱۹ - ( ۶-۱۳۹۹ )
چکیده

سفالهای مینایی که در اواخر دوره سلجوقی و خوارزمشاهی زیر نظر استادکاران سفالگر و نگارگر تولید میشده، از لحاظ گستردگی طرح و نقش، متنوعتر از آثار ماقبل خود هستند. در این گروه از سفالها، پیکرههای انسانی، از جایگاه خاصی برخوردار بوده و به دفعات در آثار سفالی مشاهده میشوند. در پوشاک این نقشمایهها، نقوش هندسی متنوعی استفاده شده که این ویژگی، سفالهای مینایی را از حیث کاربرد طرحهای هندسی، بسیار قابل توجه نموده است. مطالعه و بازشناسی انواع تزئینات هندسی در پوشاک پیکرههای انسانی موجود در سفالهای مذکور، هدف این مقاله به شمار میرود. در راستای دستیابی به این هدف، پرسش اصلی پژوهش چنین است؛ نقوش هندسی در پوشاک پیکرههای ترسیمی در سفالهای مینایی از نظر تنوع در ساختار و جایگاه ترسیم چگونه هستند؟ این تحقیق، توصیفی بوده و روش یافتهاندوزی، بر پایه مطالعات کتابخانهای (سایتهای اینترنتی، موزههای معتبر و غیره)، تهیه تصاویر و آنالیز نقوش سفالهای مینایی به انجام رسیده است. روش نمونهگیری نیز بر اساس نمونههای در دسترس و متنوع بودن نقوش هندسی ترسیمی در پوشاک پیکرههای انسانی است. نتایج یافتشده حاکی از آن هستند که تقریباً در اکثر لباسهای پیکرهها در سفالهای مینایی، از نقوش هندسی و بالأخص گرهها استفاده شده که تنوعی در حدود ۳۰ نوع گره را شامل میشوند و گره "شش و تُکه"، از جمله پرتکرارترین نقوش هندسی است. همچنین، از مطالعه نمونهها درمییابیم که تفاوت چندانی میان گرههای استفادهشده در پوشاک مردان و زنان وجود ندارد و گویا هدف هنرمند، تأکید بر آرایههای هندسی، کاربرد این تزئینات بر روی البسه و ایجاد نقشی متفاوت از نقوش گیاهی بر روی پوشاک بوده که به زیبایی و با مهارت، به این هدف نائل آمده است.

اسماعیل نصری،
سال ۱۱، شماره ۲۲ - ( ۱۲-۱۴۰۰ )
چکیده

سفال زرین­ فام، از جمله هنرهای مهم دوران اسلامی است که هم‌زمان با سده­ های نخستین اسلامی در ایران متداول شده و تا پایان دوران قاجار به حیات خود ادامه داده است. این هنر در دوران حکومت­های سلجوقیان، خوارزمشاهیان و ایلخانیان، در ایران تجلی گاه چنان ابتکارات بی­بدیلی بوده است که عصر شکوهمند، تاریخ این تکنیک محسوب می­شود. شیوه­ های مختلف تزئین زرین­ فام در این دوره­ ها بیانگر تولید این گونه سفالی در کارگاه‌های سفالگری در مراکز مختلف و در طی زمان­ های متفاوت هستند. در موزه آبگینه و سفالینه­ های ایران، تعداد ده عدد سفال زرین­فام متعلق به سده ­های ششم و هفتم ه.ق. وجود دارد که زمان ساخت و مرکز تولید این سفالینه‌ها به‌روشنی مشخص نیست. از این‌رو، با استناد به مطالعه تطبیقی می ­توان گاه نگاری این آثار را تعیین نمود. لذا هدف پژوهش حاضر، بر روشن شدن زمان و مکان ساخت این نمونه­ ها از طریق مطالعه تطبیقی با نمونه­ های معرفی‌شده در منابع و نیز آثار شناسنامه ­دار در سایت موزه­ های معتبر داخلی و خارجی، بر اساس قرابت­ هایی همچون؛ ترکیب­ بندی نقوش، تزئینات، شکل، ساختار، فرم و بدنه استوار است تا به دو پرسش­ اصلی این پژوهش؛ ۱. سفالینه ­های زرین ­فام مورد مطالعه، ساخت کدام مرکز تولید سفال زرین ­فام هستند؟ ۲. این سفالینه­ ها در چه مقطع زمانی ساخته شده ­اند؟ پاسخ دهیم. روش انجام این تحقیق، مبتنی بر شیوه توصیفی- تاریخی است که بر استفاده از بررسی و مشاهده مستقیم آثار موزه ­ای و نیز همراه با مطالعه کتابخانه­ ای و مطالعه تطبیقی استوار است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می­ دهند شهر کاشان، محل تولید این آثار بوده است و این ظروف در طول سده­ های ششم و هفتم ه.ق. ساخته شده ­اند.


مجید فتحی زاده، بهمن نامور مطلق،
سال ۱۲، شماره ۲۴ - ( ۱-۱۴۰۱ )
چکیده

خانه اخوان حقیقی در اصفهان که بنایی متعلق به دوره اواخر صفوی تا اوایل قاجار است، مجموعه قابلتوجهی از نقاشیهای دیواری را در خود جای داده است. نقاشیهای لاجوردی تکرنگ بر روی سطح گچی که یکی از نمونههای سنتی دیوارنگاری دوره اسلامی هستند، در این بنا هم دیده میشوند. چه از نظر تعداد و اندازه و چه از نظر موضوع، نقاشیهای لاجوردی خانه حقیقی قابل توجه و بینظیر هستند. شباهت استفاده از رنگ لاجوردی بر روی زمینه سفید در سفالینههای اروپایی با دیوارنگاریهای لاجوردی فام بر سطح گچ میتواند کلیدی در یافتن پیشمتنهای جدید برای این نوع دیوارنگاری باشد. این تحقیق با هدف نشان دادن تأثیر سفالینههای وارداتی از اروپا بر هنر ایران در این مورد بهخصوص، سعی در آشکارسازی محتوا و مبنای دیوارنگارههای دیگر از این دست که در شهرهای اصفهان، کاشان و شیراز یافت میشوند و رابطه بینامتنی این نقوش با کاشی و سفالینهها دارد. همچنین، به یکی از منابع کمتر اشارهشده تأثیر هنر غرب بر هنر ایران یعنی سفالینههای صادراتی اروپا به ایران دست مییابد. در این پژوهش، تلاش بر این است تا با بررسی بینامتنی نقوش این نوع دیوارنگاری به روش توصیفی- تطبیقی به این سؤالها پاسخ داده شود که روابط بیشمتنی این نگارهها چیست؟ و آیا میتوان سفالینههای موسوم به چینی آبی- سفید هلندی دلفت را پیشمتنهای نقاشی دیواری این خانه دانست؟ در این پژوهش با بررسی همگونی فرمی و محتوایی نقاشیهای دیواری خانه حقیقی با این فرض که سفالینههای اروپایی پیشمتن نقاشیهای لاجوردی خانه حقیقی هستند، به این سؤال اصلی در تحقیق پرداخته میشود که روابط بینامتنی و بیشمتنی این نقوش بر اساس نظریات بیشمتنی ژرار ژنت چه هستند؟ سپس، تراگونگی اجرایی، کاهشی، جابهجایی، حذفی، موضوعی، مضمونی، محتوایی پیشمتن و متن بررسی میشود. در نتیجه به کمک نظریه بینامتنیت ژنت، جایگاه نقوش سفالینههای آبی سفید هلندی بهعنوان یکی از پیشمتنهای نقاشیهای دیواری خانه حقیقی آشکار میشود و روابط تراگونگی و همگونی بین پیشمتن و بیشمتن مورد بررسی قرار میگیرد.


سمانه پیشاهنگ، سارا صادقی نیا،
سال ۱۲، شماره ۲۴ - ( ۱-۱۴۰۱ )
چکیده

سفال مند گناباد، یکی از انواع سفالینههای کشور است که اصالت فرهنگی و تمدن کهن خراسان را نشان میدهد؛ با این حال، نام این سفال و نقوش بهکاررفته بر روی آن به دلیل مشکلات مربوط به سفالگران و بیتوجهی به جایگاه این هنر ارزشمند، در معرض خطر نابودی قرار گرفتهاند. از اینرو، پژوهش حاضر در نظر دارد به کاربرد نقشمایههای اصیل این سفال در طراحی هویت بصری و میزان تأثیر آن در کسب و کار بپردازد. از آنجایی که امروزه در صنایع دستی، استفاده از نقوش متنوع با توجه به سلیقه بازار بیش از پیش دیده میشود، در پی آن هستیم به این پرسش مهم پاسخ دهیم که بازآفرینی نقوش اصیل تا چه میزان میتواند در موفقیت نام تجاری و طراحی هویت بصری کالا مؤثر باشد؟ برای پاسخ به این مهم، پس از چارچوب نظری، به تقسیمبندی و تحلیل نقشها پرداختیم و در نهایت به کمک پرسشنامه محققساخته، یافتههای پژوهش حاصل شدند. جامعه آماری شامل ۴۸ نفر؛ ۱۴ سفالگر جهت تأیید اصالت نقشها و ۳۴ گرافیست جهت تأیید کاربری نقوش در طراحی هویت بصری بودند. جامعه هدف تعداد ۵۰ سفال از میان سفالهای مند هستند که جهت تحلیل انتخاب شدند. نتایج نشان میدهند نقوش ایرانی علاوه بر تأکید بر هویت ملی، قابلیت کاربرد در طراحی هویت بصری و تجاریسازی کالا را نیز دارا هستند. همچنین از میان نقوش هندسی، جانوری، گیاهی و تمثیلی سفال مند، نقش "مرغ" بالاترین درصد فراوانی را برای طراحی هویت بصری دارا است. این پژوهش، ماهیتی توصیفی تحلیلی دارد و به روش کتابخانهای و میدانی انجام گرفته است.



صفحه ۱ از ۱     

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به نشریه علمی پژوهش هنر می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Scientific Journal of Pazhuhesh-e Honar

Designed & Developed by : Yektaweb