کاربران عمومی فقط به فهرست مقالات منتشر شده دسترسی دارند.
۱ نتیجه برای موضوع مقاله:
مرجانه نادری گرزالدینی، ناهید جعفری دهکردی،
سال ۱۳، شماره ۲۶ - ( ۱۱-۱۴۰۲ )
چکیده
تزیینات در معماری ایرانی اسلامی از ظهور باورها و آرمان‌هایی حکایت دارد که در کالبد بناها مکان‌مند شده و تجسد یافته‌اند. اندیشه‌های مکنون در این آرایه‌ها مفاهیم و باورهای روح زمانه را بازمی‌نمایانند. حضور انواع نقش‌مایه‌ها در معماری، بیانگر ایده‌های ازلی در ساحتی مفهومی است که به‌واسطه نقوش نمادین به‌ظهور رسیده‌اند. در میان انبوه نقش‌مایه‌ها، نقش سرو از نمادهای دیرینی است که همواره در بناهای ایران از دوران باستان تا دوران اسلامی به شکل‌های متنوع متجلی شده‌است. به‌دلیل محتوای غنی و سرشار این نقشمایه در معماری بومی مازندران نمونه‌های فراوان و بدیعی از آن بر پیکر بناها مشاهده می‌شود که حاکی از جایگاه ارزشمند این نماد نزد مردمان منطقه است. پژوهش حاضر با هدف کشف لایه‌های پنهان و معناشناختی نقش سرو در معماری مازندران دوره قاجار صورت گرفته‌است و با کنکاشی توسعه‌ای مبتنی بر روش کیفی و رهیافتی توصیفی ۱۶ بنای قاجاری این منطقه را واکاوی می‌کند. نگارندگان با بهره‌گیری از مطالعات اسنادی و میدانی در تلاش برای پاسخ به این پرسش‌ها هستند که نقشمایه سرو در تزیینات بناهای مذهبی مازندران دوره قاجار دربردارنده چه لایه‌های پنهان و معناشناختی بوده و از چه ویژگی‌های بصری برخوردار است؟ یافته‌ها نشان می‌دهند که بن‌مایه‌های ذهنی نقشمایه سرو برخاسته از روایت‌های اساطیری، باورهای آیینی و اعتقادات مذهبی مردمان منطقه بوده و در ترکیب با نقش‌مایه‌های جانوری، گیاهی، هندسی، آسمانی و خط نوشته، متناسب با کاربری بناهای قاجاری مازندران، در قالب مفاهیمی چون باروری، برکت، جاودانگی، آزادگی، راست قامتی و تجدید حیات نمود یافته‌‌است و هنرمندان با بهره‌گیری از جنبه‌های نمادین این نقشمایه و نیز گزینش آگاهانه سایر نقوش در تلفیق با آن ترکیبی شگفت از رمزهای تصویری و صور مثالی را با استفاده از فنونی متنوع به عینیت رسانده‌اند.
