کاربران عمومی فقط به فهرست مقالات منتشر شده دسترسی دارند.
۱ نتیجه برای موضوع مقاله:
فرزاد فیضی، کریم حاجی زاده، سارا صادقی،
سال ۹، شماره ۱۷ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
در طول ادوار تاریخی، تغییرات اجتماعی، سیاسی و مذهبی به بهترین نحو در هنر و معماری آن دوره متجلی شده‌اند. کتیبههای مذهبی دوران مختلف، منعکس‌کننده عقاید و اندیشههای غالب بر جامعه آن دوره بوده و حاوی اطلاعات ارزشمندی از اوضاع مذهبی، اجتماعی و فرهنگی زمان نگارش خویش هستند. در بین عناصر مختلف معماری اسلامی، محراب به‌عنوان نماد قبله، همواره مورد توجه هنرمندان بوده و به تزئینات مختلفی از جمله کتیبهها مزین شده است. تا کنون، اکثر مطالعات در مورد محرابهای گچی ایلخانی، از منظر درونی و پیرامون زیباییشناسی عناصر تزئینی و دستهبندی آنها بوده و کمتر از منظر بیرونی و به علل پدیداری و ریشهیابی این مضامین بر روی محرابها پرداخته شده است. بر همین اساس پژوهش حاضر، به بررسی تطبیقی کتیبههای محرابهای گچی دوره سلجوقی و ایلخانی از رویکرد محتوایی (مضامین دینی) پرداخته است. روش پژوهش، تطبیقی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، بررسی میدانی و اسناد کتابخانهای بوده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که مضامین کتیبههای محرابهای دو دوره با وجود اشتراک در مفاهیم کلی مانند؛ مبدأشناسی (توحید و عدل) و مباحث نماز و زکات و فرعیات آنها، دارای افتراقات زیادی نیز هستند؛ این مضامین در بسیاری از موارد همانند مضامین اهل سنت (اسامی خلفای راشدین و احادیث اهل سنت) در محرابهای سلجوقی و مضامین عرفانی ـ شیعی در محرابهای ایلخانی که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در کتیبهها نمود یافته، با جریانها و گرایشهای مذهبی حاکم بر جامعه خود همگام و هماهنگ هستند و در واقع، جهانبینی جدید هر دوره به‌نحوی در کتیبههای محرابها ظهور و تبلور یافته است.
