دوفصلنامه علمی پژوهش هنر

مجموعه مؤسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد تهران شامل نفیس‌ترین مجموعه‌های هنری در بخش‌های جداگانه است.خزانه سفال یکی از بخش‌های این موزه است. مجموعه مذکور یکی از کم‌نظیرترین مجموعه‌های موجود در کشور است. در این مجموعه ظروف سفالی بسیاری وجود دارد که مراکز ساخت و تاریخ ساخت آنها به درستی روشن نیست. در این پژوهش شِش نمونه از ظروف سفالی گِلابه‌ای منقوش رنگارنگ روی زمینه سفید واقع در خزانه‌ موزه بنیاد تهران با سایر ظروف سفالی مجموعه‌‌های داخل و خارج کشور که مربوط به دوره اسلامی بوده و از کاوش‌های علمی به دست آمده، مقایسه و تاریخ گذاری شده است. اشیای موردنظر نگهداری شده در این مجموعه از حفاری‌های غیرمجاز به دست آمده و تا کنون هیچ‌گونه پژوهشی بر روی این ظروف انجام نشده است. روش این پژوهش توصیفی - تاریخی است. در آغاز، این ظروف بازشناسی، عکاسی و طراحی شده و با انجام مطالعات کتابخانه‌ای و مراجعه به سایت موزه‌های خارجی و داخلی تاریخ​گذاری شده است. عمده‌ترین نقوش به‌کاررفته بر روی این ظروف شامل شبه کتیبه‌های کوفی، گل‌های انتزاعی، درخت سرو مانند، نقش کبوتر و شانه‌به‌سر است. ترکیب‌‌های رنگی به‌کاررفته، ترکیب‌‌های سه‌تایی (قرمز، سیاه، سفید و قرمز، سیاه، سبز) و ترکیب‌‌های چهارتایی (قرمز، سیاه، سفید، سبز) است که ترکیب‌های چهارتایی (قرمز، سیاه، سفید، سبز) از ترکیب‌های رایج در ظروف موردمطالعه بوده است. همچنین این سفالینه‌ها از لحاظ فرمی شامل کاسه با بدنه کشیده و صاف و بشقاب تخت است

پرسش‌های اساسی اینها هستند که ظروف گِلابه‌ای منقوش رنگارنگ روی زمینه سفید واقع در خزانه‌ موزه بنیاد تهران مربوط به چه مقطع زمانی هستند و مراکز احتمالی ساخت این ظروف کجاست؟ نتایج نشانگر آن است که محل تولید این ظروف شمال و شمال شرق ایران بوده است و در طول سده‌های سوم تا پنجم هجری قمری تولید شده‌اند.