دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین
چکیده: (3449 مشاهده)
تزئینات و آرایهها، بخش جداییناپذیر از معماری هر فرهنگ و سرزمینی هستند. این موضوع در هنر بومی، جایگاه رفیع و ارزشمندی دارد؛ زیرا آرایه در هنر بومی، واجد معنا و مفهومی فراتر از آراستن و پوشش ظاهری بوده و عرصهای در بازتاب مفاهیم و نمادهای فرهنگی در امتدادی تاریخی است که نه بههدف خودنمایی و بیان خویشتن، که بهجهت بیان مفهومی درونی بهکار میرود. تزئینات معماری که بهشکلهای مختلف، خود را در نما، ورودیها و فضاهای داخلی بیان میکنند، هویت و ارزش خود را در مسیر تحول زیباییشناسانه مینمایانند. تزئینات را نمیتوان از معماری جدا کرد، اما بهمراتب، نسبت به معماری، بیشتر میتوان نشانههای تاریخی، هویت اجتماعی و ارزشهای فرهنگی را از آن دریافت کرد. تزئینات و آرایهها در خانههای روستایی و شهری گیلان، میراث ارزشمند و گرانبهای بر جای ماندهای بوده که تا کنون توجهی در خور به آنها نشده است. هدف نوشتار حاضر، تحلیل و مقایسه تطبیقی تزئینات وابسته به معماری در خانههای روستایی و شهری گیلان بهمنظور شناسایی تفاوتها و شباهتها در شکل و محتوای آنها و بررسی تأثیر بستر اجتماعی، فرهنگی و تاریخی بهعنوان عوامل دخیل در ظهور الگوهای نقوش آرایهها است. این پژوهش بهروش توصیفی تحلیلی و بررسی تطبیقی با مطالعه اسناد کتابخانهای و مشاهدات میدانی، به گردآوری دادهها پرداخته و پس از تحلیل و جمعبندی، به نتیجهگیری در مورد چگونگی تمایزات و تشابهات در محتوای شکلی معنایی (نقوش طبیعی گیاهی و انسانی و اشکال هندسی) و محل کاربرد آرایهها اقدام کرده است. چگونگی تأثیرگذاری شیوه زندگی و فرهنگ بومی بر آرایهها و خاستگاه هنری نقوش تزئینی، از اهم یافتههای تحقیق است.