دانشگاه هنر اصفهان
چکیده: (3806 مشاهده)
مهمترین عامل ایجاد نقوش ذهنی در قالی ترکمن، محیط پیرامون و ذهنیت زن ترکمن است، از این میان میتوان به حیوان قوچ اشاره کرد که در زندگی ترکمنها بهعنوان یک عامل مؤثر وجود داشته و دارد. نقشمایه قوچک برگرفته از ذهنیت بافنده ترکمنی از حیوان قوچ موجود در محیط اطراف خود، یکی از پرکاربردترین نقوشی است که در زندگی این قوم مشاهده میشود. قوچک (شاخ قوچ)، یک نماد کاربردی، آیینی و مذهبی است که نهتنها در قالی ترکمن، بلکه در دیگر هنرهای این قوم نظیر سنگ قبور، نمازلیقها، جواهرات و سوزندوزی استفاده میکنند؛ از اینرو در این مقاله، به دستهبندی محتوا (اعتقادات، آدابورسوم فرم قوچک در قوم ترکمن) و ساختار (تحلیل فرم قوچک در قالی ترکمن) پرداخته خواهد شد. این مقاله بهروش توصیفی – تحلیلی و جامعه آماری شامل پنج تخته قالی در اندازههای 6 و 12 متری و حجم نمونه تحلیل، 30 نقشمایه قوچک است که در حال حاضر نیز در سایر هنرهای ترکمن استفاده میشود. این مقاله در صدد پاسخ به این مسأله است که اصول محتوایی و ساختاری انواع مختلف نقشمایه قوچک در قالی ترکمن کدام هستند؟ نتایج بهدست آمده نشان میدهند که محتوای نقش قوچک (شاخ قوچ)، برگرفته از ذهنیت ترکمانان است که نزد خود آنها تعابیر گوناگونی همچون شجاعت، قدرت و باروری از آن استنتاج میشود که این ویژگیها، رابط نسلهای گذشته تا به امروز بودهاند. شاخ قوچ در فرهنگهای مختلف با تعابیر دیگری همچون ثروت، چشمزخم و طلب مراد نیز کاربرد دارد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
جامعه شناسی و هنر