دوره 8، شماره 15 - ( 6-1397 )                   جلد 8 شماره 15 صفحات 106-87 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


دانشگاه الزهرا
چکیده:   (5223 مشاهده)
همگام با پیکرنگاری درباری که در نیمه نخست قاجار، پویا بود و در دوره دوم با رواج طبیعتنگاری از رونق افتاد، نساجی سنتی چنین مسیری پیمود و بهرغم شکوفایی در ابتدای کار، در زمان پادشاهان میانه این سلسله با ورود پارچههای صنعتی، جایگزینی بیشتری یافت. بهواقع در نیمه نخست این حکومت همزمان با فرمانروایی فتحعلیشاه، هنوز این هنر از نفس نیفتاده و همچون نقاشی این عصر، با آمیختگی هنر داخلی و خارجی، پیشتاز میدان رقابت بود. برای رهگیری طرح و نقش پارچههای آن روزگار، مقاله حاضر بهدنبال این پرسش است: «چگونه میتوان با مطالعه در پیکرنگاریهای عصر فتحعلیشاه قاجار، نسبت به شناسایی طرح و نقش پارچههای رایج در آن دوره اقدام کرد؟». هدف مقاله آن است که بهشیوه تحلیلی_تاریخی و با بررسی هفده مورد از پیکرنگاریهای آن روزگار، نقش و طرح پارچههای متداول را بر اساس اصول هنرهای سنتی ایران شناسایی کند. البته مسلما بهجهت بستر اصلی این پژوهش و جستجو در هنر پیکرنگار، طرح و نقش پارچههای انواع تنپوش، بیشتر از دیگر گونههای کاربردی موردریزبینی واقع میشوند. نتیجه مطالعه نشان میدهد افزون بر پارچههای بدون طرح و نقش، بیشتر منسوجات آن عصر از طرحهای واگیرهای، انواع قابی، محرمات و افشان بهره میگرفتند که معمولا با نقوش گیاهی آرایهبندی میشد. در این بین، طرحهای افشان و محرمات در طبقه عامه کاربرد بیشتری داشت؛ طرح افشان تقریبا با پوشاک زنانه و مصارف خانگی تعریف میگشت و محرمات، پوشش معمول خدمه دربار بود. بهعکس، انواع منسوج بدون طرح بیشتر در پوشش خاندان سلطنتی مجال ظهور می‌‌یافت و گاه با حاشیهدوزی محرمات زینت میشد. طرحهای واگیرهای و انواع قابی نیز با گستردگی بسیار، احتمالا در پوشش زن و مرد اقشار گوناگون جامعه مورداستفاده قرار میگرفت.
متن کامل [PDF 1499 kb]   (10229 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: هنرهاي تجسمي

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.