دوفصلنامه علمی پژوهش هنر

سفالگری در بلوچستان ایران به عنوان بخش وسیعی از استان سیستان و بلوچستان، دارای پیشینه‌ای پربار است. امروزه این هنر ارزشمند و بومی در معدود روستاها و مراکز سفالگری این سرزمین به شیوه‌ای سنتی در حال جریان است. این مقاله سعی دارد با مطالعه تطبیقی سفالگری در مراکزی چون روستاهای «کَلپورگان»، «کوهمیتَگ» و «هولَنچَکان» بلوچستان، به وجوه اشتراک، افتراق و شاخصه‌های مهم سفالگری این سرزمین بپردازد؛ با این هدف که با شناخت ویژگی‌های سفالینه‌ها، به وجود تشابهات و تفاوت‌های احتمالی هنر آنان پی برده و با در نظر گرفتن ارتباط فرهنگی بین این مراکز، زمینه

‌های تقویت ارزش‌های هویتی آنان را بیابد. از این رو به طرح این سؤالات پرداخته است: 1- چه ارتباطی بین مراکز سفالگری بلوچستان شامل «کلپورگان»، «کوهمیتگ» و «هولنچکان» وجود دارد؟ 2- شاخصه‌های سفالگری بومی و فعال مناطق روستایی بلوچستان کدام است؟

پژوهش پیش رو با استفاده از داده‌های گردآوری‌شده به صورت میدانی و کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد تطبیقی به ارزیابی و مقایسه تطبیقی این سه منطقه تولید سفال در بلوچستان پرداخته است. با بررسی‌های انجام‌شده در نهایت این نتیجه حاصل شد که میان سفالینه‌های مراکز سفالگری بلوچستان تطابقاتی وجود دارد؛، از جمله تشابهاتی در حوزه ساخت، فرم و نقش‌پردازی دیده می‌شود که نشأت گرفته از فرهنگ، سرزمین و جغرافیای مشترک قوم بلوچ است و در کنار آن وجود افتراق جزئی میان این سفالینه‌ها وجود دارد که ناشی از تفاوت‌های فردی سفالگران و شرایط طبیعی حاکم بر این مراکز است؛ بنابراین سفال این سه منطقه دارای روابط فرمی و محتوایی در ضمن ویژگی‌های منحصربه‌فرد هویتی است.