دوره 13، شماره 25 - ( 4-1402 )
جلد 13 شماره 25 صفحات 123-111 |
برگشت به فهرست نسخه ها
دانشگاه نیشابور
چکیده: (335 مشاهده)
سامانیان با تلفیق سنت‌های هنری ادوار قبل از خود و ذوق جدید اسلامی درزمینه ایجاد هنر نوین ایرانی ـ اسلامی نقش اساسی ایفا کردند، اما پرسش مهم اینجاست که نقش سنت‌های هنری مختلف در این آفرینش هنری به چه میزان بوده است؟ نکته اساسی در پاسخ به این پرسش این است که با توجه به استقرار سامانیان در محل تلاقی کاروان‌های آسیای مرکزی که از چین و هند به آن منطقه می‌رسید و اطلاق بخارا، پایتخت آن‌ها، به مجمع ادیان بزرگ توسط برخی از نویسندگان اسلامی، قابلیت بین‌المللی شدن زیادی داشت که درزمینه هنری نیز به منصه ظهور رسیده است. بنابراین، هنر معماری سامانی را می‌توان عرصه رویارویی فرهنگ‌ها و ادیان مختلف زردشتی، بودائی، تائویی و اسلامی دانست که درنهایت تحت‌تأثیر هویت ایرانی سامانیان و قدرت دین اسلام، تنها عناصر ایرانی و اسلامی پابرجا مانده و تداوم یافتند. ازآنجاکه عناصر اسلامی یا حتی زردشتی هنر سامانیان (مانند طرح چهارطاقی، سکنج و...) کم‌وبیش شناخته‌شده هستند، این پژوهش با هدف شناسایی عناصر وارداتی بودائی و تائویی مؤثر بر فرم و نقوش تزیینی معماری سامانی، چند بنای شاخص سامانی، شامل مقبره امیر اسماعیل، مقبره تیم و مسجد نه‌گنبد را موردبررسی قرار می‌دهد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی و رویکرد تطبیقی ـ تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی و الکترونیکی، سعی دارد به این پرسش محوری پاسخ دهد که به‌جز عناصر زردشتی و اسلامی، کدام عناصر بودائی و تائویی الهام‌بخش فرم و نقوش تزیینی معماری دوره سامانیان بوده است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هنر بودائی و تائویی ازطریق مبادلات جاده ابریشم وارد شرق ایران شده و سرانجام با تلفیق عناصر هنری این ادیان، همچون گل نیلوفر، چرخ دارما و چلیپای چینی، با عناصر ایرانی و اسلامی، سبب تولد اولین سبک هنری و تزیینی ایران در دوره اسلامی شده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
پژوهش وجوه هنري در مرمت
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |